Eind jaren ‘90 leek er een frisse wind op te steken op het sanitaire dames front. De Nederlandse industrieel ontwerper Marian Loth ontdekte bij haar afstuderen dat 90% van de vrouwen contact vermijdt met de toiletbril in openbare gelegenheden, en het dus ‘zwevend’ gebruikt.
Lady P.
In 1998 ontwierp zij het damespissoir model Lady P. Het urinoir heeft wat weg van de variant voor heren, maar een langer en spitser opvangbekken en hangt wat lager. Het model werd geadopteerd door De Sphinx. Uiteindelijk produceerde de sanitairfabrikant er een paar honderd. Schiphol was een van de eerste locaties waar vrouwen staand konden plassen. Lady P. heeft Amsterdam nooit bereikt.
In ongenade
Lady P. werd geen commercieel succes. Jaren later legt Loth in een interview voor de website van TU Delft uit waarom het damesurinoir in ongenade raakte. ‘De uitvinding is te snel op de markt gebracht. Mensen begrepen toch niet goed wat ze er mee moesten. Daarbij komt dat mijn idee niet goed is uitgevoerd. Ik wilde de urinoirs van elkaar scheiden met schuine schotten, om wat privacy te creëren. Maar de afnemers zijn verder gegaan dan dat en stopten de Lady P.’s in hokjes. Een deel van het voordeel verdwijnt dan.’
Op de expo in het Cube design museum – waar de Lady P. te zien was – hing een handleiding waarop uitgelegd wordt hoe dames de pissoir moeten gebruiken. Zie links.
Topmodel
De reputatie van haar uitvinding verslechterde nog meer toen de spoeling van een van de damesurinoirs niet goed bleek te werken in een nieuwe Duitse disco die met de Lady P. wilde scoren. ‘Een topmodel, dat voor de inhuldiging van de disco was ingehuurd, stond tot haar enkels in het water.’
Geldkwestie
Ze kan er inmiddels smakelijk over vertellen. Dat er zo weinig openbare toiletten voor vrouwen zijn, is volgens toiletdeskundige Loth vooral een geldkwestie. ‘Zo’n toilet is ingewikkelder om te bouwen dan een plaskrul. Er moet een gebouwtje geplaatst worden, er moet stromend water zijn en het toilet moet worden aangesloten op het riool’, vertelt ze.
Loth promoveerde in 2016 op ‘Hygienic Train Toilet’. ‘Mijn doel is om een hygiënisch toilet te maken waar mensen graag gebruik van maken.’
Vorig jaar augustus presenteerde de NS een nieuwe trein met een door haar ontworpen toilet. Uniek is dat er naast een normaal toilet ook een urinoir voor mannen is. Volgens de promovenda, wiens onderzoek deels door de NS is gefinancierd, zorgt de pissoir ervoor dat de toiletpot schoner blijft en het toiletbezoek voor vrouwen en ouderen aangenamer wordt.
De pissoirtrein is de eerste van een reeks dubbeldekkers uit de jaren negentig die nu gemoderniseerd worden. In 2020 moeten 81 van zulke dubbeldekkers met urinoir rondrijden.
Allerlaatste
Dames die de Lady P. nog eens willen uitproberen, moeten daarvoor naar het faculteitsgebouw van Civiele Techniek en Geowetenschappen. Daar staan de allerlaatste twee exemplaren.